Болугурга олунньу ый 22 күнүгэр оскуолаҕа биир дойдулаахтарбыт, киэҥ аймах эһэлэрэ, Болугур төрүт-уус олохтоохторо Семен, Петр, Николай Карповтар сырдык ааттарыгар байыаннай күрэхтэр тэрилиннилэр. Кинилэр «Карл Маркс» холкуостан бэбиэскэ тутан ыраах арҕаа, Сэбиэскэй Сойууска саба түспүт Германия утары сэриитигэр барбыттара.
Биһиги ийэбит аҕата Карпов Семен Васильевич оччолорго 25 эрэ саастаах, 3 оҕолоох туруу үлэһит киһи эбит. Кини Ленинград куорат кыргыһыытыгар бу күн сириттэн сүппүт. Лениград уоблаһын Алексеевскай оройуонугар бырааттыы көмүүгэ хараллыбыт. Санкт-Петербурга байыаннай музейга аата суруллан турар. Кини оҕолоро улаатан, киһи-хара буолбуттара, аатын ааттаппыттара.
Кинини кытта быраата Петр Васильевич бииргэ бэбиэскэ туппут. Кини сэрии иннинэ оскуолаҕа пионер баһаатайынан, комсомол тэрийээччитинэн, Эмискэ учууталынан үлэлээбит. Сэриигэ младшай лейтенант дуоһунастаах эбит. Польшаны өстөөхтөн босхолуур кыргыһыыга өлбүт. Домбе куоракка эмиэ бырааттыы көмүүгэ хараллыбыт.
Бырааттара Ньукулай 1944 сыллаахха барбыт. Забайкальскай фроӊӊа, Япония милитаристарын утары сэриигэ сылдьыбыт. Сэрииттэн ыарыһах буолан, 1950 сыллаахха дойдутугар эргиллибит. Кэргэннэнэн, 1 уол оҕоломмут. Арыы собуотугар үлэлээбит. 1967 сыллаахха бу күн сириттэн барбыт. Уола Петр Карпов Тааттаҕа Харбалаах нэһилиэгэр 3 оҕолонон олорор.
Ааспыт сайын биһиги Карповтар аймах түмсүбүппүт. Ыраахтан-чугастан аймахтарбытын кытта билсибиппит.
Бүгүӊӊү күрэххэ күндү дьоммут сыдьааннара, сиэттэрэ бириис туруордулар. Ол курдук, стройунан хаамыы, ырыа, параднай форма, Калашников автоматын ыһыы-хомуйуу, автомат магазинын хомуйуу күрэхтэрэ 3 бөлөҕүнэн буоллулар. Ону таһынан военизированнай күрэхтэр буоллулар.
Кыра кылаастарга «Бастыӊ командир» аатын 3-с кылаастан Федоров Сарыал (кылаас салайааччыта Кожурова О.М.) ылла. Орто сүһүөххэ бу маннык ааты 7 «б» кылаастан Горохов Ярослав (кылаас салайааччыта Кононова С.Н.) ылла. Онтон улахаттарга 11-с кылаас үөрэнээччитэ Кожуров Дьулустаан (кылаас салайааччыта Макаров П.И.) ылла.
Стройунан хаамыы бэрт долгутуулахтык ааста. Кылаастар бэлэмнэрэ үчүгэй. Хааман ньиргитэн киирдэхтэринэ, көрө олорон, киһи тоҕо эрэ долгуйан, уйадыйан ылар. Ыллаан, девиз, речевка этэн, араас хамаандалары толорон, улахаттар өссө автоматы тутууга куоталастылар. Дьүүллүүр сүбэҕэ быстах байыаннай дьайыыттан кэлбит бэтэрээн Иванов Константин Асклифедотович, биһиги аймахтарбыт, ОБЖ учуутала Шестаков Прокопий Иванович олордулар.
Маны таһынан сүүрэн тиийэн автоматы ыһыы, хомуйу, киһини наһыылканан тиэйэн сүүрүү, противогазтаах, анал көмүскэл формалаах сүүрүү, граната быраҕыы көрүӊнэригэр илин былдьастылар.
Автомат магазинын ыһыы-хомуйуу күрэҕэ 2 нэдиэлэни быһа барбыт. Түмүккэ 10 кылаас үөрэнээччилэрэ Лонгинов Петя, Михайлова Саша бастыӊ буолан тахсыбыттар.
Уопсай түмүккэ 1, 5, 10 кылаастар бастыӊынан ааттаннылар. Кылаас салайааччылара Михайлова З.В., Неустроева ТА., Седалищева М.Л. оҕолору үчүгэйдик кичэйэн бэлэмнээбиттэригэр эҕэрдэ этэбит.
Биһиги оскуолабытыгар «Хоһуун» диэн байыаннай-патриотическай кулууп үлэлиир. Бу кулуубу сааһын тухары начальнай-байыаннай бэлэмнээһиӊӊэ дьарыктаабыт бэтэрээн учуутал Филиппов Александр Георгиевич тэрийбитэ уонна өр сылларга оҕолору уһуйбута. Билигин бу кулуубу Прокопий Иванович Шестаков салайар.
Бу күн биһиги аймахтарбыт, Ийэ дойдуларын көмүскээбит 3 ини-бии Карповтар тустарынан оҕолор, улахан дьон биллэхтэрэ диэн үөрэбит. Аймахтарбыт хаан-уруу дьоммут Ивановтар, Семеновтар, Нестеревтар, Федотовтар, Христофоровтар, Никифоровтар, Филипповтар, Дьячковскайдар, Карповтар, Петровтар, ыччаттарбыт Дмитриевтэр, Михайловтар, Охлопковтар уонна Тааттаттан, Дьокуускайтан Карповтар, Николаевтар оҕолорго бириис туттаран, үөрүүнү үрдэттилэр.
Улуу Кыайыыны, эйэни аҕалсыбыт үтүө дьоммут ааттарынан маннык күрэх быйыл 3-с төгүлүн ыытылынна. Иллэрээ сыл 5 бырааттыы Борисовтар, былырыын Степан Гаврильевич Назаров ааттарынан тэриллибиттэрэ.
Уруккуну умнубакка, эргиллэн көрөр, дьоммутугар махталлаах буолар – биһиги ытык иэспит. Төһөнөн күн-дьыл ааһар да, соччонон күндү Кыайыы, «харах уулаах бырааһынньык» суолтата кэӊээн, үрдээн иһэр. Ону ыччаттарга тиэрдиэх тустаахпыт.
Хаһан да дойдубутугар сэрии буолбатын, эйэлээх халлаан кустуга куустун, эйэ эргилиннин диэн баҕа санаабытын этэбит.
Карповтар сиэннэрэ, Болугур оскуолатын учуутала Татьяна Петрова, Болугур.