Бөтүҥнэр бастакынан үрүҥ тунах ыһыахтарын ыстылар

Улууска нэһилиэктэртэн бастакынан самаан сайыны уруйдуур үрүҥ тунах ыһыах Бөтүҥ нэһилиэгэр ыһылынна.  Дьаам алааһыгар ыраахтан-чугастан ыалдьыт бөҕө тоҕуоруһа мустан көрү-нары көҕүлүттэн, ырыаны -тойугу оройуттан  туттулар, бастыҥнары бэлиэтээтилэр. 


Алгыс ыла, эҕэрдэ тылы этэ уйгулаах ыһыахха күндү ыалдьыттарынан Амма улууһун баһылыгын бастакы солбуйааччы Василий Бураев, улуус култуураҕа уонна норуот айымньытыгар салалтатын салайааччыта Иван Иванов, Бөтүҥ нэһилиэгин баһылыга Алексей  Никитин  буолан истиҥ эҕэрдэлэрин тириэртилэр, бастыҥнарга наҕараадалары туттардылар.

Ол курдук “Арассыыйа үөрэҕин эйгэтин бочуоттаах үлэһитэ” үрдүк ааты педагогическай үлэ бэтэрээнэ Саргылана Мартынова ылла. Улуус баһылыгын Махталынан С.Я. Левин аатынан норуот айымньытын киинин дириэктэрэ Анна Яковлева, улуус баһылыгын Бочуотунай грамотатынан “Мичээр” уһуйаан сэбиэдиссэйэ Анна Григорьева, “Амма улууһун спордун бэтэрээнэ” бэлиэнэн ойуур хаһаайыстыбатын маастара Егор Борисов, Амма улууһун култууратын сайдыытыгар кылаатын иһин бэлиэнэн өрөспүүбүлүкэ  баянистарын сойууһун чилиэнэ, нэһилиэк, улуус култууратын тэрээһиннэрин көхтөөх кыттааччыта Петр Ефремов бэлиэтэннилэр. Онтон нэһилиэк саамай үрдүкү наҕараадатын, Бөтүҥ нэһилиэгэ Бочуоттаах олохтооҕо үрдүк ааты  тыа хаһаайыстыбатыгар өр сылларга сыралаһан үлэлии сылдьар, куруутун үрдүк көрдөрүүлээх Мария Никитина, Евдокия Неустроева, үлэ бэтэрээнэ Нина Лобанова ыллылар. Нэһилиэк социальнай –экономическай сайдыытыгар кылаатын иһин бэлиэнэн социальнай үлэһит Марианна Борисова, “Мичээр”  уһуйаан иитээччитин көмөлөһөөччүтэ Саргылана Чабыкина, нэһилиэк баһылыгын Махталынан “Күөх ыллык” инбэлииттэри чэбдигирдэр кииҥҥэ өр сылларга таһаарыылаахтык үлэлиир Милена Рязанская, баһылык Бочуотунай грамотатынан “Күөх ыллык”  ” инбэлииттэри чэбдигирдэр киин сиэстэрэтэ Инга Онуфриева, норуот айымньытын киинин звукорежиссера Анатолий Гурьев наҕараадаланнылар.

Ыһыах күн бары үгэһи тутуһан алгыс  тыл этилиннэ, түптэ буруота унаарыйда, кэлбит ыалдьыттар алгыстаах алаадьынан, уохтаах кымыһынан, эмис этинэн күндүлэннилэр. Сиэр ситэн  ыһыах ыһыллыбыт бэлиэтин,  ытык дуоҕаны нэһилиэк кулубата  аста. Дьэ  ол кэнниттэн араас күрэхтэр ыытыллан, дьон-сэргэ ону сэргии-кэрэхсии көрдө. Күн да туран биэрдэ.

Онтон киэһэтин Маҥхааһайдаах алааска хаһыс да сылын ыытыллар Сылгыһыт күрэҕэ үрдүк таһымҥа барда, бэйэтэ туспа тэрээһин буолла.  Манна бастакы миэстэни Федор Петров, иккиһи Петр Никифоров уонна үһүс миэстэни Петр Иванов ылан спонсордар, сылгынан дьарыктана сылдьыбыт олохтоох уолаттар чугас дьонноро, доҕоттро, табаарыстара туруорбут бэртээхэй бириистэринэн наҕараадаланнылар. Онтон  атынан сүүрдүүгэ  ыраах Таатта,  Горнай улуустарыттан кытта кэлэн сүүрдэн олохтоохтор, кэлбит да ыалдьыттар бэркэ астыннылар.  Сүүрдүү кэмигэр бэртээхэй бириистэрдээх лотерея оонньонон бөтүҥнэр ыһыахтара киэһэ  хойукка диэри тэриллэн, кэлбит ыалдьыттар,  олохтоохтор да үтүө өйдөбүллээх тарҕастылар.

“Төрөөбүт түөлбэм ыһыаҕар олох уон сыл буолан баран сырыттым. Дойдубун ахтабын. Киниттэн күүс ылабын. Киһиэхэ төрөөбүт  дойдута туллубат силис буолар буоллаҕа. Быйыл дьэ бу Олоҥхо ыһыаҕа ыытылларынан, онно бэлэмнэнэн эрдэ кэлэн тапталлаах Бөтүҥүм ыһыаҕар сылдьар дьоллоннум уонна олус үөрдүм. Биһиги Бөтүҥмүт улууска эрэ буолбакка, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр “Оллоон” фольклорнай бөлөхтөөх олоҥхо түөлбэтэ буолар. Ол олус дириҥник көстөр. Ону сэргэ нэһилиэккэ норуодунай ааты ылбыт “Махтал” үҥкүү кэлэктиибэ баар буолан дьон-сэргэ кыра саастарыттан аҕам саастаахтарга тиийэ сценаҕа сылдьаллара үөрүйэхтэрэ көстөр. Таҥна-симэнэ, тутта-хапта сылдьалларын көрөн киһи сэргии көрөр. Сирэйдиин-харахтыын бары аһаҕастар. Онтон дириҥ култууралаах бөрө бөтүҥнэртэн төрүттээх дьон буоларбыт биллэр. Ыһыах бэрт тэрээһиннээхтик ааста. Манна  Анна Яковлева дириэктэрдээх, Саина Попова уус уран салайааччылаах култуура дьиэтэ таһаарыылаах үлэтэ көстөр дии саныыбын. Ону култуура эйгэтигэр үлэлиир киһи быһыытынан бэлиэтии көрдүм. Арыллыытыгар бэйэм кэргэмминээн Афанасийдыын ансамбылга доҕуһуолунан кытынныбыт. Манна даҕатан эттэххэ Олоҥхо ыһыаҕар 100 кырыымпаһыт киирэн оонньуохтаах. Онно бу дойдубуттан элбэх киһи кыттыахтаахтар. Ону кытта олоҥхо ыһыаҕар “Оллоон” бөлөхтөн тахсыбыт хас да эдэр дьон кыттыахтара. Онон дьэ бөтүҥнэр улууспутугар ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕар көхтөөхтүк кытта сылдьабыт. Бар дьоммун бу курдук бары дойдубут, Аммабыт туһугар бииргэ үлэлиэҕиҥ, түмсүөҕүҥ, тутуспутунан сылдьыаҕын диэн ыҥырабын”, — диэн Сергей Зверев-Кыыл уола аатынан национальнай үҥкүү тыйаатырын “Кыл Саха” төрүт дорҕоон бөлөҕүн салайааччыта, СӨ үтүөлээх артыыската Анна Томская санаатын үөрэ-көтө үллэһиннэ.

“Амма олоҕо” хаһыат

 

 

Читайте дальше