Хабаровскай куоракка “Генеология Дальнего Востока: история, реальность, перспективы развития” диэн Уһук Илин регионнарын форума буолан ааспыта. Бу форумҥа өрөспүүбүлүкэ дэлэгээссийэтигэр киирсэн Е.А. Шишигин аатынан орто оскуола дириэктэрэ Иванна Шишигина кыттыыны ылан кэллэн, иһитиннэрии оҥордо. Туохха туһуламмыт форумуй, туох сыаллааҕый, кимнээх өссө Саха сириттэн кытыннылар? Бу туһунан сиһилии билсиҥ.
“Бу Форум кэнники кэмҥэ ураты суолтаны ылан эрэр төрүччүнү үөрэтиигэ туһаайылынна. Улахан тэрээһини Хабаровскай кыраай киин бибилэтиэкэтэ уонна кыраай төрүччүнү үөрэтээччилэр кулууптара тэрийэн ыыттылар. Мин оскуолабыт төрүччүгэ үлэтин туһунан сырдатан “Изучение генеологии в школе” диэн дакылааты аахтым. Дэлэгээссийэ састаабыгар Саха өрөспүүбүлүкэтин хотугу сир норуоттарын генеологияҕа уонна этнологияҕа научнай -чинчийэр институтун уопсастыбаннай тэрилтэтин салайааччыта Константин Ильич Аргунов, философскай билим профессора, математика билимин кандидата, Арасыыйа наукаларын үтүөлээх деятелэ, ХИФУ философияҕа кафедратын сэбиэдиссэйэ Андрей Саввич Саввинов, Нам улууһун Хатыҥ Арыы нэһилиэгин историяны уонна кыраайы үөрэтэр түмэлин сэбиэдиссэйэ Афанасий Афанасьевич Христофоров, Томпо улууһун Мэҥэ Алдан нэһилиэгин баһылыга Юрий Юрьевич Комиссаров, “Кэскил” оҥо эрэдээксийэтин дириэктэрэ Ольга Ивановна Семенова уонна Таатта улууһуттан Гаврил Гаврильевич Вырдылин бааллар. Биһигини түмэн, “бу форумҥа баран өрөспүүбүлүкэ төрүччүгэ үлэтин сырдатын” диэн Ил Түмэн Судаарыстыбаннай Мунньах бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Афанасий Семенович Владимиров тэрийэн ыыппыта.
Ол сиэринэн биһиги форумҥа ыытыллыбыт кэмпириэнсийэҕэ тэрээһиннээхтик кытынныбыт. Дакылааттарбыт хатыласпакка, ыытыллар үлэни ситимнээн биэрэн, өрөспүүбүлүкэбит төрүччүгэ үлэтэ көһүннэ. Ол курдук холобура Ольга Семенова “Генеология композитной стратегии детских СМИ”, Юрий Комиссаров “Взаимодействие актива администрации с общественностью в создании электронного архива родословия жителей села Мегино-Алдан”, Гаврил Вырдылин “Уточнение расположениия родовых гнезд Октябрьского наслега Таттинского улуса РС(Я) и внесение этих данных в телеграм-канале для доступа подрастающего поколения”, Афанасий Христофоров “Национальная библиотека Республики Саха “”Якутия”, Андрей Саввинов “Концептуальные основы создания генеологического наследия народов в республике”, Константин Аргунов “Приницпы и этапы создания генеологического наследия народов республике” диэн интэриэһинэй ис хоһоонноох дакылааттары билиһиннэрбиттэрэ. Форумҥа Приморскай кыраайтан, Амурскай уобаластан, Камчаткаттан, Сахалинтан, Бурятияттан, Чукоткаттан уонна Хабаровскай кыраайтан бэйэтиттэн кыттааччылар бааллар этэ. Аны 2025 сылга биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр эмиэ Уһук Илин Форума ыытыллыахтаах. Онон онно бэлэмнэнэн, форумҥа эмиэ атын регионнар кэлэн кыттыыны ылалларын, уопуттарын кэпсииллэрин курдук үлэни ыытан кэллибит. Форум түмүгүнэн резолюция ылылынна. Ол резолюцияҕа биһиэхэ ыытыллыахтаах форум киирдэ. Кэмпириэнсийэҕэ оҥоһуллубут дакылааттарынан хомуруунньук таһаардылар. Онно дакылаатым киирэн үөрүүм улахан. Оскуолабыт үлэтэ Арассыыйа таһымнаах тэрээһиҥҥэ сырдатыллынна. Кэмпириэнсийэни сэргэ өссө “төгүрүк остуол” ыытыллыбыта. Онно төрүччүнү үөрэтиигэ санаа регионнар хайдах бэйэ бэйэлэрин кытта үлэлэһиэхтэрин сөбүн туһунан атастаһыыта буолбута. Дакылааттары сэргэ өссө биһиги бэйэбит төрүччүгэ үлэбитин көрдөрөр быыстапканы туруорбуппут. Ону сэргии көрдүлэр. Форум кэнниттэн Афанасий Семенович Владимиров салайыытынан Уһук Илиҥҥэ өрөспүүбүлүкэ бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтигэр сырыттыбыт. Онно биһигини бастакы солбуйааччы Диана Афанасьевна Степанова сүрдээх үчүгэйдик көрүстэ, 2025 сылга ыытыллар форумҥа күүс-көмө өйөбүл буоларга бэлэмин эттэ. Түмүктээн эттэххэ, атын регионнарга холоотоххо биһиги өрөспүүбүлүкэбит төрүччүгэ олус таһымнаах үлэлии олороро көһүннэ. Онно биллэн туран манан дьарыктанар институт баара, биһигини сүрүннүүр үлэтин оруола билиннэ”, — диэн Иванна Ивановна сиһилии форумҥа кыттыыны сырдатта.
“Амма олоҕо” хаһыат