Бэс ыйын 28-29 күннэригэр Бөтүҥҥэ тулалыыр эйгэни чинчийэр-үөрэтэр сыаллаах «Күн сардаҥата» 7 хайысхалаах өрөспүүбүлүкэтээҕи экспедиция Бөтүҥ орто оскуолатыгар үлэтин салҕаата. Кинилэр ортолоругар 9 оҕолоох, 3 салайааччылаах этнографтар этэрээттэрэ үлэлиир.
Сүрүн салайааччынан тылы чинчийэр уонна хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар уонна хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар кыһалҕаларын үөрэтэр институт аспирана Слепцова Айталина Алексеевна буолар.
Күн бастакы аҥарыгар алгысчыт, олохтоох кыраайы үөрэтээччи Нестерев Алексей Михайлович Бөтүҥ историятын сырдатта, алгыс сиэрин-туомун сиһилии кэпсээтэ.
Тимир ууһа Давыдов Рудольф Кириллович уһанар мастарыскыайыгар хомус, саха быһаҕын хайдах уһааран оҥорорун билиһиннэрдэ.
Бөтүҥ орто оскуолатын саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала Лазарева Анастасия Николаевна эһэтэ Никита Петрович Лобанов суруйан хаалларбыт күүстээхтэр-быһыйдар тустарынан үһүйээннэрин «Бөтүҥ үһүйээннэрэ» диэн түмэн таһаарбыт хомуурунньугун билиһиннэрдэ. А.М.Васильева-Анна Сэбиэт аатынан түмэли көрдөрдүбүт уонна Никитина Светлана Афанасьевна салайааччылаах«Талаана» үһүс көлүөнэ общественнай түмсүү кыттааччылара уран тарбахтарынан оҥорбут оҥоһуктарын кэпсээтилэр. Ону таһынан Бөтүҥмүт хабыллар хаба ортотугар турар Үлэ Геройа А.М. Васильева аатынан сквергэ олохтоох кыраайы үөрэтээччи, Сэбиэт Аана аатынан нэһилиэк түмэл салайааччыта Егорова Ольга Петровналыын көрсөн оҕолор бэйэлэрин чинчийэр үлэлэрин хайысхатынан ыйытан, ирэ-хоро кэпсэттилэр.
Биһиги түмэлбитигэр Ойуунускай аатынан Чөркөөхтөөҕү түмэл үлэһитэ Барахова Марианна Егоровна 20-чэ экспонаттарын ааттарын-суолларын чопчулуурга үлэлэстэ, сүбэ-ама биэрдэ.
Амматааҕы лицей саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуутала Мария Дмитириевна Ноговицына экспедиция туһунан ис санаатын үллэһиннэ:
-Биһиги хайысхабыт — этнографтар 12-бит. Экспедициябыт үлэлээбитэ 5-с хонуга. Сыала-соруга: нэһилиэк тумус туттар дьонун, сиэри-туому үөрэтии, төрөөбүт дойдунан киэн туттуу, норуокка сүгүрүйэр, олоҕун-дьаһаҕын үөрэтии, күөн туттуу буолар. Бу күҥҥэ сэдэх булумньубут история кэрэһитэ бүтэһик кинээс Неустроев Иннокентий Константинович элбэх дьаһаах хомуйбут бэлиэтэ уонна мас бэчээтэ. Ону таһынан 19 үйэ кэрэһитэ содуок уонна кыра кээмэйдээх кэлии, соҕох быа угардаах маллары көрөн тута чинчийиэххэ сөптөөх эбит диэн сонун санаа киирдэ. Чөркөөхтөөҕү түмэл үлэһитэ Барахова Марианна Егоровна үөттүрэҕи уонна чэчири туттуу сиэрин-туомун урут истибэтэхпитин-билбэтэхпитин кэпсээн билиһиннэрдэ, болҕомтобутун тарта. Махталбыт муҥура суох.
-Түмэл үлэтэ нэһилиэк баай историятын барытын сырдатар, оскуолаҕа ыччаты иитэр-үөрэтэр үлэҕэ төһүү күүс буолар. П.А.Ойуунускай аатынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин түмэлэ чулуу дьоммут аатынан 3 оскуола, 3 түмэл бииргэ түмсэн үһүс сылбытын үлэлии-хамсыы сылдьабыт. Бырайыакпыт аата «Они стояли у истоков Автономии Республики». Түмэл иһинэн нэһилиэк кырдьаҕас иистинньэҥнэрэ «Ситим» түмсүү үлэлиир. Кинилэр олоҥхоҕо кэпсэнэр саха былыргы туттар тэрилин, малын-салын оҥорон музейга төһүү күүс буолаллар. Сылы эргиччи үлэлиир «Сардаана» лааҕыр оҕолоругар араас лекциялары, маастар-кылаастары, экскурсиялары оҥорон Саха сирин историятын үөрэтэллэр. Маннык экспедицияҕа мин хаһыс да төгүлүн сылдьабын. Интириэстээх оҕолор чинчийэр үлэлэригэр сайын матырыйаал хомуйан байытан, суолталаан, дириҥэтэллэрэ үчүгэй. Үөрэххэ, идэни талыыга, бэйэ-бэйэни кытта бордоруһууга, айылҕаҕа истиҥ сыһыаны, тапталы иитиигэ көмөлөөх. Амма сирэ-уота дириҥ, баай историятын сэгэтэн билсэн, үөрдүм, астынным,- диэн Марианна Егоровна санаатын үллэстэр.
Салҕыы Маҥхааһай алааһыгар сэбиэскэй кэминээҕи ыһыах ыытыллыбыт сирин-уотун уонна билиҥҥи Дьаам сирин тэҥнии тутан көрөр былааннаахтар.
Мария Иванова