«Спорт маассабай буолуута – норуот култууратын, доруобай олох иhин дьулуhуутун көрдөрөр» — диэн сыаллаах-соруктаах дьонун туhугар үлэлиир-хамсыыр Болугур нэhилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, «Амма улууhун сайдыытын иhин» бэлиэ хаhаайката, спорт бэтэрээнэ Елена Никифорова туhунан спорт бэтэрээннэрин күнүгэр анаан сырдатыахпытын баҕарабыт.
Елена Семеновна Никифорова ойор-тэбэр дьоллоох оҕо сааhыгар ыарыһах аатыран, бүтэһик нулевой кылаастан бэһис кылааска диэри, алта сыл физкультура уруогар сылдьыбатах. Алтыс кылааска үөрэнэ сырыттаҕына саҥа физрук, Амма улууһугар көҥүл тустууга бастакы маастара Никитин Николай Николаевич кэлиэҕиттэн бу уруогу билэн, 3 сыл устата элбэххэ үөрэнэн, спорт үгүс көрүҥэр уһуйуллан саҕалаабыта. Онон спорка тапталы иҥэрбит маҥнайгы учууталынан Николай Николаевиhы билинэр. Саамай бастакы улахан ситиhиитинэн спорт королеватынан ааҕыллар чэпчэки атлетикаҕа ситиһиитэ буолар. Ол курдук 1972 с. сайын устудьуоннуу сылдьан Уһук Илиҥҥэ эмчиттэр күрэхтэригэр, 9 дьахтар уонна 1 устудьуон ахсааныгар күрэхтэҺэн, 100 миэтэрэ сүүрүүгэ Хабаровскай куорат сүүрүүгүн кэнниттэн II миэстэ, уһуну ыстаныыга Чита спортсменткатын кэнниттэн II миэстэ уонна 4*100 м эстафетаҕа сахалар II миэстэ буолан ситиһии үктэллэммиттэрэ. Ол кэнниттэн спорт диэн баран муннукка ытаан, спортка таптала өссө күүhүрэн дьарыктанан саҕалыыр.
Ыал буолан, оҕолонон, дьиэ кэргэнинэн спорду өрө тутан араас күрэхтэhиилэргэ ситиhиилээхтик кытталлара. Кэргэнэ Петр Семенович сүүрүүгэ, хайыһарга, ыстаныыларга, волейболга, баскетболга үчүгэйдик кыттара, бириистээх миэстэлэргэ тиксэрэ. Волейбол тула күрэхтэһии Елена Семеновна олоҕор улахан оруоллаах, элбэх умнуллубат түгэннэри бэлэхтээбитэ. 1988 с. Саха Сиригэр тыа сирин III-с спортивнай оонньууларыгар Покровскайга Амма улууһа уһун кэм кэнниттэн, чемпионнаан кыайыы өрөгөйүн билэр дьолломмуттара. 1991 с. Саха сиригэр бастыыр иһин бэтэрээннэргэ Аммалар III бириистээх миэстэни ылбыттар. 1993 с. Төҥүлүгэ бастакы СахаВА бэтэрээн волейболисткалар күрэхтэригэр Болугурдар бастакы чемпион үрдүк аатын ыламмыт үөрүү үктэллэммиттэрэ. Елена Семеновна хамаанда хапытаана этэ.
2013 с саҕалаан Үһүс көлүөнэ оскуолатын иhинэн хабылык, хаамыска түмсүүтүгэр общественнай тренеринэн, салайааччынан күн бүгүҥҥэ диэри үтүө суобастаахтык үлэлиир. 2016 сылтан оскуола оҕолоругар, 2017 сылтан уһуйаан оҕолорун дьарыктаан үгүс ситиhиилэрдээхтэр. Улахан дьону, ыччаты, ону таhынан доруобуйаларынан хааччахтаах дьону эмиэ дьарыктыыр. Манна эмиэ ситиһии элбэх. Елена Семеновна бэйэтин анал бирииhигэр хабылык, хаамыска курдук сахалыы остуол оонньууларын пропагандалаан элбэх күрэхтэри ыыппыта эмиэ үтүө холобур.
“Хабылык, хаамыска тарбаҕы сайыннарар, тулууру, сымсаны эрчийэр буоланнар саха дьоно бэркэ сөбүлүүллэрэ. Оҕо кыра сааҺыттан дэгиттэр сайдыылаах буола улаатарыгар олук уураллар. Учуонайдар этэллэринэн, сымса тарбахтаах, түргэн толкуйдаах буола улааталлар, онон төрөппүттэр оҕолоргутун сахалыы остуол оонньууларыгар дьарыктааҥ. Оҕолорго спортка тапталы иҥэрдэххэ эрэ оҕо салҕыы дьарыктаныан, ситиҺиилэниэн умнумуоҕуҥ. Инники кэскилбит — ыччаппыт сайдыылаах буолалларыгар болҕомтобутун ууран олугу ууруоҕуҥ!» — диэн баҕа санаатын Елена Семеновна тиэрдэр.
Спорт бэтэрээнэ өссө айар үлэ алыбар ылларан хоhоон суруйуутунан дьарыктанар. Хоhоонноро «Амма олоҕо» хаhыакка бэчээттэммиттэрэ, айар конкурстарга кыттан улууска, өрөспүүбүлүкэҕэ ситиhиилэрдээх.
«Төрүт удьуор саҕалартан
Төрүттэммит оонньууларга
Хабылыктаан хаптайыаҕыҥ,
Хаамыскалаан хантайыаҕыҥ.
Кэскиллээх дьарыктарбытын
Кэҥэтиэҕиҥ саҥардаммыт,
Саха остуол оонньууларын
Сайыннарыаҕыҥ доҕоттоор!»
диэн сахалар остуол оонньууларын туһунан бэртээхэйдик да айан кэбиспит.
Олоххо активнай позициялаах, хорсун уонна үлэhит киhи быhыытынан сыаналаан туран убаастабыллаах Елена Семеновнаҕа өссө да эдэрдии эрчимҥин ыhыктыбакка сүhүөҕүҥ үрдүгэр сүүрэ сылдьаргар, чэгиэн доруобуйаны, уҕараабат эрчими, олоҕуҥ аргыhа оҥостубут спордуҥ эйгэтигэр утумнаах үлэҕинэн дьон-сэргэ махталын ылан дьоллоохтук олороргор баҕарабыт.
Марианна ЕГОРОВА, Болугурдааҕы олохтоох библиотека
Олоххо көхтөөх спорт бэтэрээнэ, уопсастыбанньык туһунан сиһилии хаһыакка ааҕаарыҥ