Билбэт дойдугар ыалдьыттыы тиийдэххэ бастакынан киһи болҕомтотун Аан аартыкка турар бэлиэлэрэ тардар. Бу бэлиэ үксүн нэһилиэк сүрүн дьарыгын, култууратын кытта быһаччы ситимнээх чымпыктаах буолар. Төһөнөн тупсаҕай да, соччонон үтүө өйдөбүлү хаалларар. Аныгы үйэҕэ, матырыйаал дэлэйигэр баҕарыах эрэ кэрэх, баҕар остуоруйаҕа баар быһыылаах-таһаалаах сүдү тутулу оҥорон таһаарыаххын сөп.
Алтан нэһилиэгэр оннук бэрт тупсаҕай көстүүлээх Аан аартык бэлиэтэ үөрүүлээхтик арылыннна. Бэлиэ «Тыа сирин биир кэлим сайдыыта» судаарыстыбаннай бырагыраама иһинэн эрэгийиэннээҕи «Тыа сирин тупсарыы» хайысха чэрчитинэн олоххо киирдэ. Тутуу уопсай үбэ 2 327 240,82 солкуобайга тэҥнэстэ. Ол иһигэр судаарыстыба, СӨ бүддьүөттэрин таһынан «Алтан нэһилиэгэ» МТ бүддьүөтүттэн 454 998,93 солк., олохтоох нэһилиэнньэ уонна биир дойдулаахтарбыт 159 833,00 солк. уу харчынан кыттыстылар, итиэннэ субуотунньуктарынан көмөлөстүлэр. Бэдэрээччит быһыытынан бырайыагы Михаил Сосин салайааччылаах «Стройинвест» хааччахтаммыт эппиэтинэстээх уопсастыба бу сыл балаҕан ыйыттан саҕалаан ахсынньыга бүтэрэн туттарда. Бу бырайыак ирдэбилинэн нэһилиэнньэ кыттыгаһа буолар, ол эбэтэр харчынан, субуотунньуктарынан көмөлөһөрбүтүн эрэннэрэн туран, үрдүкү баалы ылан, куонкуруһу ааһаммыт олоххо киирдэ диирбит тоҕоостоох. Онон, нэһилиэкпит дьоно-сэргэтэ, атын сирдэргэ олорор биир дойдулаахтарбыт сомоҕолоһон саҥа бэлиэбит оннун-тойун булан турбутугар махталбыт муҥура суох. Бырайыагы нэһилиэнньэттэн көҕүлүүр бөлөх тэриллэн иилэспитэ сыал ситиһиллиитин биир сүрүн өрүтэ буолар. Ол курдук, бөлөх салайааччыта Александр Шишигин, маны сэргэ нэһилиэк уопсастыбаннай хамсааһынын сүрүн тирэхтэрэ Василий Чабыкин, Дмитрий Колесов, дириҥ уопуттаах черчение, уруһуй учуутала Михаил Стручков, эдэр уус Семен Неустроев, талба талааннаах, уран тарбахтаах биир дойдулаахтарбыт Айталина Дьячковская, Сардана Уваровская сүбэлэрин холбоон бырайыак быһыытын-таһаатын, тутулун быһаардылар. Маны таһынан көмө-ньыма буолбут дьоммутун Николай Неустроевы, Семен Ильины, Ефим Яковлевы, Василий Атласовы, Константин Сутаковы, Анатолий Соловьеву, Мириан Бочкареву хайаатар да ааттыырбыт тоҕоостоох.
Аан аартыкпыт бэлиэтэ үлэҕэ киирбитин уруйдуур үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ ахсынньы ахсым тымныытын аахсыбакка сатыы да, массыынанан да дьон тоҕуоруһа муһунна. Манна бэлиэтээн эттэххэ, урукку хомсомуоллар биэрэстэ аҥара кэриҥэ сири хаалыктарын туппутунан хааман добдугуратан тиийбиттэрэ, бу, чахчы, төрөөбүт түөлбэ тупсаҕай көстүүтүгэр суолта ууруу, сайдыыны-саҥаны сыаналааһын бэлиэтэ, эдэргэ-эмэҥҥэ холобур эрэ буолар. Тэрээһин үөрүүлээх чааһын олохтоох бибилэтиэкэ салайааччыта Алена Захарова эрчимнээх куолаһынан саҕалаатын кытары, Петр Неустроев алгыс сиэрин-туомун ыытта, Марина Лыткина салайааччылаах аҕам саастаахтарбыт түмсүүлэрин далбардара минньигэс алаадьылаах кытыйаларын туппутунан мустубут ыалдьыттары күндүлээтилэр. Чахчы да кинилэрэ суох биир да тэрээһин ааспат диэтэхпитинэ омнуо буолбатах.
Аам-даам тымныыны, өҥүрүк куйааһы аахсыбакка ыҥырыыбытын ылынан куруук бииргэ сылдьар мааны далбардарбытыгар түгэни мүччү туппакка махтал истиҥин өссө төгүл аныыбыт. Салгыы нэһилиэк баһылыга Николай Карамзин бырайыак сүнньүн кэпсээтэ, хас биирдии көмөлөспүт дьоҥҥо, биир дойдулаахтарбытыгар дириҥ махталын биллэрдэ, көҕүлүүр бөлөххө, субуотунньугунан көмөлөспүт дьоҥҥо махтал суруктары туттарда. Көҕүлүүр бөлөх салайааччыта Александр Шишигин уонна өр сылларга нэһилиэк уруулугар олорбут ытык кырдьаҕаспыт Коммунар Ермолаев баҕа санааларын ытыс тыаһын доҕуһуолунан эттилэр. Түмүккэ мустубут дьоннуун өйдөбүнньүк хаартыскаҕа түстүлэр. Аан аартыкпыт бэлиэтэ бүттүүммүт харыстабыллаах сыһыанынан уһуннук турдун, нэһилиэкпит сирэйэ буолан ыалдьыттары сандаара көрүстүн.
Татьяна АТЛАСОВА