Оскуолалар биисэнэс-инкубатордарын улуустааҕы иккис дьаарбаҥка-быыстапкалара үрдүк таһымнаахтык ыытылынна. Ааспыт сылга кыайыылааҕынан тахсыбыт Амматааҕы эдэр натуралистар ыстаансыйалара күрэһи таһынан кыттан бэйэтин бородууксуйатын, табаардарын оскуолалар көрүүлэригэр таһаарда. Эдэр резиденнэр бэйэлэрэ оҥорон таһаарбыт үлэлэрин нэһилиэнньэҕэ көрдөрдүлэр, атыылаатылар, элбэҕи көрдүлэр-иһиттилэр, саҥа сонун соруктары туруоруннулар.
Аммаҕа иккис сылын ыытыллар улахан тэрээһин бэрэссэдээтэлинэн улуус баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччыта Нюргуяна Илларионова, солбуйааччынан социальнай уонна ыччат бэлиитикэтин улуустааҕы салалтатын салайааччыта Саргылана Неустроева, чилиэннэринэн үөрэх салалтатын иитэр үлэҕэ уонна эбии үөрэхтээһиҥҥэ салаатын сэбиэдиссэйэ Нюргуяна Евсеева, «Мин биисинэһим» киин салайааччыта Александра Николаева, урбаанньыттар бырааптарын көмүскүүр СӨ боломуочунайын уопсастыбаннай көмөлөһөөччүтэ, улуус дьаһалтатын иһинэн үлэлиир урбаанньыттар салайар сүбэлэрин чилиэнэ Эльвира Пестерева, Амматааҕы эдэр натуралистар ыстаансыйаларын методиһа, улууска бастыҥ биисэнэс-инкубатор салайааччыта Матрена Караканова үлэлээтилэр. Түмүккэ Амматааҕы биисинэс-инкубатор салайааччыта Николай Афанасьев эдэр резиденнэргэ баҕа санааларын тириэртэ, «Бастыҥ партнер» кыайыылааҕар «Амма уустарын түмсүүтүн» салайааччытыгар Роман Алексеевка уонна «Бастыҥ резидент» аатын Сочига ыытыллыбыт Бүтүн Арассыыйатааҕы тэрээһин кыайыылааҕар Бөтүҥтэн Ньургун Ивановка Махтал Суруктары туттарда уонна инники өттүгэр биисэнэс бырайыактарынан урбаанньыттары кытта ыкса бииргэ үлэлэһэргэ этии киллэрдэ.
Матрена Караканова, Амматааҕы эдэр натуралистар ыстаансыйаларын биисэнэс-инкубаторын салайааччыта, дьүүллүүр сүбэ чилиэнэ: «Биһиги биисинэс-инкубаторбыт 2022 сылтан саҕалаан үлэлиир. Манна барыта 15 оҕо дьарыктанар. Өрөспүүбүлүкэтээҕи быыстапкаларга, атын да улуустарга, Аммабытыгар даҕаны буолар тэрээһиннэргэ оҕолорбут бэрт ситиһиилээхтик кытталлар. Былырыын улууспутугар ыытыллыбыт маннык быыстапкаҕа кыайыылааҕынан тахсаммыт 40 тыһ. харчынан наҕараадаламмыппыт. Ол көмөтүнэн быйылгы быыстапкабытыгар бродууксуйабытын тупсаҕайдык хаалаатыбыт, көрүҥнэрбитин эптибит. Быйыл күрэхтэһиини таһынан холобур быһыытынан кытынныбыт. Бэйэбит оҥорон таһаарбыт мүөппүтүн, маастарбытын, эмтээх оттрбутун, тэтиҥ лабаатын, тэтиҥ бороһуогун, ньээм оттон мыыланы, кофены, арыыны, чэйбит арааһын о.д.а. нэһилиэнньэ хамаҕатык ылла. Инники өттүгэр сайдарбытыгар бу бородууксуйаларбытын оҥорорбутугар табыгастаах, чэйи бэлэмниир тэриллэри эбии ылыныахпытын баҕарабыт. Быйылгы быыстапка таһыма биллэ үрдээбит, сорох оскуолалар хайысхалара элбээбит, бородууксуйаларын, табаардарын хаачыстыбата тупсубут. Аны оскуолалар биисинэс-инкубатордара өрөспүүбүлүкэ таһымыгар тахсан иһэллэригэр баҕарабын».
Жанна Егорова, Бөтүҥ орто оскуолатын биисэнэс-инкубаторын салайааччыта: «Биһиги агрооскуолабыт 2016 сылтан саҕалаан биисэнэс-инкубатор буолбута. Биисэнэс-инкубатор күнүн ыытабыт, кылаастар биисэнэс бырайыактарын көмүскүүллэр. Билигин 30 оҕо резидент быһыытынан үлэлии-хамсыы сылдьар. Кылаас салайааччылара, технология учууталлара уонна бэйэм салайааччы быһыытынан үлэлиибит. Биир холобур буолар резидеммитинэн Дархан Слепцов буолар. Кини сайыҥҥы өттүгэр бэйэтэ оҥостубут болуотун үлэлэтэр, күһүнтэн саҕалаан мас оҥоһуктарынан дьарыктанар. Нарыйаана Борисова эбиэһи үүннэрэн витграһы оҥорор. Оскуолабыт 16 ынах сүөһүлээх, сылгылардаах. Оскуолабыт үлэһиттэрэ, оҕолор бары кыттыһан бэлимиэн оҥорор бырайыактаахпыт. Ааспыт сылга улуустааҕы биисэнэс-инкубатордар быыстапка-дьаарбаҥкатыгар үһүс миэстэ буоламмыт 20 тыһыынчанан наҕараадаламмыппыт. Ол харчыбытынан саахар баатаны оҥорор тэрили ылынан үлэлэтэ сылдьабыт. Быйыл кыайыылаах буоламмыт 50 тыһыынчанан наҕараадаланныбыт, ол салгыы сайдарбытыгар улахан көмө буолуоҕа».
Илья Артемьев, Чапчылҕан орто оскуолатын биисэнэс-инкубаторын салайаччыта: «Биһиги иккис сылбытын үлэлии-хамсыы сылдьабыт. Резиденнэрбит ааспыт кыһын Дьокуускай куоракка киирэннэр «Амма күннэригэр», сайын өрөспүүбүлүкэтээҕи Олоҥхо ыһыаҕар дьаарбаҥка-быыстапкаларга кыттыбыттара, Соморсун нэһилиэгэр тахсан маастар кылаас биэрбиттэрэ. Резиденнэрим Ил Дархан Айсен Николаевка ат тэриллэрин оҥорон бэлэхтээбиттэрэ биир эмиэ ситиһиибит диэххэ сөп. Оҕо айымньытын дьиэтин иһинэн маһынан уһаныыга куруһуокка уолаттары эмиэ дьарыктыыбын. Биир баҕа санаабыт саҥа уһанар дьиэ баар буолуон баҕарабыт. Быйыл оскуолалар биллэ сайдыбыттар диэн бэлиэтээн көрдүм. Мин ордук Амма 2 N-дээх орто оскуолатын оҕолорун чопчу биир хайысханы таланнар дьарыктаналларын, лазерынан оҥоһуктарын, дьоҥҥо табаардарын кэпсииллэрин, атыылыыр сатабылларын биһирии көрдүм. Биһиги 2 миэстэ буоламмыт үөрүүбүн улахан, 30 тыһыынча харчынан бириэмийэбитинэн ууспут кыһатыгар саҥа тэриллэри ылыныахпыт диэн былааннаахпыт.
Наталья Кузьмина, Болугур орто оскуолатын биисэнэс-инкубатор кылааһын салайааччыта: «Оскуолабытыгар биисэнэс-инкубатора кылаастар бырайыактарынан үһүс сылын барар. Евгения Гаврильевна Местникова салайааччылаах “Business Skills” волонтердар бырайыактара ситиһиилээхтик үлэлиир. Бу кылаас оҕолоро быйылгы быыстапкаҕа Сардаана Попова, Ангелина Смирникова сирэйи, тыҥыраҕы оҥорууга «Бастыҥ өҥө» аат кыайыылаахтарынан буоллулар. Мин 7 кылаастарым уонна Зоя Арсениевна Коринлова салайааччылаах 8 кылаастар уолаттара бэйэлэрэ балыктаан, лазерынан уһанан маһынан оҥоһуктарын, табаардарын, кыргыттарбыт иистэнэн дьоҥҥо-сэргэҕэ атыылыыллар. Быйыл оскуолабыт эмиэ миэстэҕэ тигистэ. Бириэмийэ харчыбытынан бөтүҥнэр курдук саахар баатаны бэлэмниир тэрили эбэтэр грили хайата табылларынан ылар баҕалаахпыт. Амма Наахара резиденнэрэ үүнээйини, эмтээх оттору бэлэмнээн аҕаланнар киһи хараҕын үөрдэр курдук киэргэтэн туруорбуттарын кэрэхсии көрдүм. Абаҕа оҕолоро элбэх ороскуоттаах бэйэ сакалаатын кыайа тутан оҥорбуттарын эмиэ улахан үлэ диэн сыаналаатым. Сэтинньи ыйга осколабытыгар биисэнэс-бырайыактар улуустааҕы бэстибээллэрин ыытаары сылдьабыт. Онуоха бу хайысхаҕа таһаарыылаахтык айымньылаахтык үлэлии олорор Чурапчы улууһун Хадаар оскуолатын ыалдьыт быһыытынан ыҥыран маастар кылаас ыыттарар баҕалаахпыт. Манна бары оскуолалар кэлэн кытталларыгар ыҥырабын».
Алтана АРТЕМЬЕВА, үөрэх салалтатын иитэр үлэҕэ уонна эбии үөрэхтээһиҥҥэ исписэлииһэ