Аҕыйах хонуктааҕыта Болугур нэһилиэгин бөрөлөр буулаатылар диэн сурах “бассаабы” толордо.
“Үс сылгыны тутан хоромньу таһааран… дэриэбинэ кытыы дьиэлэрин тула сүүрэн, ыты тутан түүннэри-күнүстэри дьоҥҥо кутталы үөскэттилэр…”, — диэн ис хоһоонноох сурук тилийэ көтөн кэбистэ. Билэр-билбэт дьоммут: “Аммаҕа бөрөлөр сүгүннээбэтэхтэр үһү дуу?”, — диэн сураһаллара хойунна. Онно эбии соторутааҕыта эрэ Краснодарскай кыраайга бөрөлөр киһини тырыта тыыппыт дьулаан хаартыскалара эмиэ “бассаапка” тарҕанан уокка арыыны кутан кутталы күөдьүттэ.
Сурах төһө оруннааҕын чуолкайдаары Болугур нэһилиэгин баһылыга Андрей Петрову кытары кэпсэттибит.
“Бу сураҕы Москубаҕа сылдьан истибитим. Бэҕэһээ “Кыым” хаһыаттан эмиэ ити туһунан сураһан эрийэ сылдьыбыттара. Бөрөһүттэрбит быйыл үс бөрөнү сыбаалкаттан, иккини Күүлүпчү үрэҕиттэн бултаатылар. Сурахха сылгыны үөрү үөрүнэн тардыбыттар диэбиттэрэ адьас сымыйа. Буолаары буолан бөрөлөр дэриэбинэ иһигэр киирэллэр-тахсаллар, дьон дьиэттэн тахсыбаттар диэн үлүннэрэн кэбистилэр. Ким суруйбута биллэн, солбуйааччым тиийэн кэпсэппитигэр “Дьон итинник диирин суруйбутум”, — диэн эппит этэ”.
Салгыы үһү-бадах сурах кырдьыгын-сымыйатын ыйдаҥырдарыгар Амматааҕы айылҕа харыстабылын инспекциятын салайааччы Евгений Егоровтан көрдөстүбүт:
“Бассаапка” тарҕаммыт сурук оруна суох. Сылгылары тардыбыттарын туһунан иһитиннэрии киирэ илик. Болугур баһылыга Андрей Петров булчуттар биригээдэлэрин тэрийэн, биэс бөрөнү бултаммыта. Бу биригээдэҕэ тохсунньу ый саҥатыгар СӨ биологическай ресурсаларын Дирекцията икки дьааһык хапкаан, 60 миэтэрэ туһах биэрэн турар. Болугуру таһынан Сулҕаччыга, Бөтүҥҥэ, Өнньүөскэ уонна Сатаҕайга биирдии бөрө бултанна”.
Инспекция салайааччыта этэринэн, тохсунньу ый бүтүүтэ бөрө ордук кутталланар. Бу кэмҥэ сүүлэрэ киирэн мэнээктиир. Аны туран, кэнники кэмҥэ бөрө сүрүн аһылыга — кулааһый ахсаана аччаан, торҕоннообут адьырҕа сылгыларга түһэрэ элбиэн сөп. Онон, сылгыһыттар үөрдэрин база эргин үүрэн аҕалан үчүгэйдик көрдөхтөрүнэ табыллар диэн сүбэлиир Евгений Яковлевич.
Манна даҕатан эттэххэ, ааспыт сылтан улуус баһылыга бэрэссэдээтэллээх бөрө ахсаанын хонтуруоллуур хамыыһыйа олохтоммута. Хамыыһайа бултаммыт бөрө иһин 20 тыһ. солк. манньа анаабыта. Ону сэргэ өрөспүүбүлүкэттэн 30 тыһ. солк. көрүллэр. Инньэ гынан, биир бөрө иһин булчуттарга 50 тыһ. солкуобай төлөнөр.