Быйыл Арассыыйаҕа биллэриллибит Дьиэ кэргэн сылыгар Сатаҕай нэһилиэгэр эдэр ыаллар “Аартык” диэн саҥа маҕаһыын аһан олохтоохтору үөртүлэр. Бу нэһилиэккэ үһүс маҕаһыын буолар.
Маҕаһыыны Сатаҕай нэһилиэгин олохтооҕо, дьиэ-кэргэн аҕа баһылыга Мирослав Яковлев кэргэнинээн Мариялыын кылгас кэм иһигэр дьиэтин-уотун оҥорон, ситэрэн-хоторон үлэҕэ киллэрдилэр. Бу үчүгэй сонуну истэн, үөрэн дьо-сэргэ саҥа маҕаһыыны көрө субуллан олордулар. Киэҥ-куоҥ, саҥа тутуу сыттыын да үчүгэйэ киһи сургэтин көтөхтө. Мария үөрэ-көтө көрсөн эҕэрдэлэһэн, сылаас сылаас-истиҥ сыһыан баарын тутатына биллэрдэ. Күннээҕи аһыыр бородуукталарбытыттан саҕалаан, хаһаайыстыбаннай туттар наадалаах маллар эмиэ бааллар эбит. Маҕаһыын ааттыын даҕаны “Аартык” диэн буолара астыннарда.
“Сатаҕай сиригэр-уотугар кийиит буолан кэлэн баран райпо маҕаһыыныгар үлэлээбитим. Ол үлэлии сылдьан “бу курдук биһиги Сатаҕайбытыгар өссө биир маҕаһыыннаах киһи” диэн испэр баҕа санаалаах этим. Бу ыра оҥостубут баҕа санаабын кэргэммэр кэпсээбиппэр истибитэ, сэҥээрбитэ уонна кыаллыан сөп буоллаҕа диэн өйөбүлүн биллэрбитэ. Онтон ыла иккиэн сыал-сорук туруорунан, баҕабытын торумнаан барбыппыт. Эрдэ, баһылыкпыт Семен Данилович Давыдов баарына, бу былааммытын кэпсээбиппитигэр, “эдэр ыалы өйүүбүн бөҕө буоллаҕа” диэн үөрүүтүн биллэрбитэ уонна ханан тутар сирбитин былаанын истэн, сөпкө быһаарыммыккыт диэн хайҕаабыта, саҥа оскуола тутуллан, элбэх саҥа ыал бу диэкинэн уһаайба ылан кэҥиир былааннааҕын эппитэ. Биэс сыл курдук баҕабытын олоххо киллэрэр туһугар туруулалаһан туран үлэлээбиппит. Бүгүн маҕаһыыммыт аһыллар үөрүүтүгэр дьоммут-сэргэбит бииргэ буоллулар. Элбэх киһи кэлэн үөрүүбүтүн тэҥҥэ үллэһиннилэр, дьоммут-сэргэбит сүргэтэ көтөҕүллүбүтүттэн биһиги дьиэ-кэргэн санаабыт бөҕөргөөн үөрүүбүт өссө үрдээтэ. Бу маҕаһыын тутуллуутугар саамай чугас дьоммут ийэлэрбит, аҕабыт, убайдарбыт, бырааттарбыт, хаан-уруу аймахтарбыт бары кэлэн көмөлөстүлэр. Чугас доҕотторбут, дьүөгэлэрим бары күүс-көмө буоллулар. Түгэнинэн туһанан барыларыгар ис-сүрэхпититтэн махтанабыт, маннык элбэх доҕоттордоохпут биһиги дьолбут буолар эбит”-диэн Мария үөрүүтүн этэр.
Түмүккэ эдэр ыал үлэтэ-хамнаһа сайдыыны кытта тэҥҥэ хардыылаан санаабыттара сатанан, туппуттара тупсан, аартыктара арыллан иһэригэр баҕарабыт. Эдэр ыалга эҕэрдэ тылын нэһилиэк баһылыга Алексей Шишигин тириэртэ, ситиһиилээх үлэни баҕарда.
Христина СКРЯБИНА