Алтан нэһилиэгэр ыаллыы сытар Мэҥэ Хаҥалас улууһун Бүтэйдээх нэһилиэгиттэн «Сиэдэрэй» иистэнньэҥнэр түмсүүлэрэ кэлэн ыалдьыттаатылар. Түмсүү кыттыылаахтарын Валентина Чямпина салайан, арыаллаан аҕалла. Тэрээһин чэрчитинэн иистэнньэҥнэр быыстапкалара турда, саха төрүт таҥаһын сайбаччы кэтэн муода көрдөрүүтэ, итии чэйдээх остуол тула олорон истиҥ сэһэргэһии, уопут атастаһыыта буолла.
Биһиги нэһилиэктэн ыҥырыылаах ыалдьыттары биэнсийэлээхтэр түмсүүлэрэ (салайааччы Марина Михайловна Лыткина) уонна «Сандаара» иистэнньэҥнэр түмсүүлэрэ (салайааччы Айталина Анисьевна Дьячковская) үөрэ-көтө көрүстүлэр. Үөрүүлээх тэрээһини Марина Михайловна истиҥ эҕэрдэтинэн уонна түмсүүлэрин билиһиннэриинэн арыйда. Тэрээһин кыттыылаахтарын олохтоох дьаһалтаттан эҕэрдэлээтилэр, икки улуус икки нэһилэктэрин ортотугар олохтоммут шефтэһии, уопут атастаһыыта хардарыта ыытылла, салҕана турарыгар баҕардылар. Ыалдьыттар ааттарыттан билиһиннэрии уонна эҕэрдэ тыллара Валентина Иннокентьевнаҕа бэрилиннилэр. Киһи хараҕын сымнатар бэртээхэй быыстапканы көрөн дьон-сэргэ уран тарбах талааныттан сөрү диэн сөхтө, махтайда. Өскөтүн нэһилиэкпит иистэнньэҥнэрин үлэлэрин араас быыстапкаларга көрбүт, сэргээбит, сыаналаабыт эбит буоллахпытына, ыалдьыттарбыт ураты оҥоһуктарын сонурҕуу одууластыбыт, бэркиһии санаатыбыт.
Ордук, киһи болҕомтотун кыбытык көбүөрдэр, сиэлтэн, кылтан фабрикаҕа оҥоһуллубут кэриэтэ киччэллээхтик лоп курдук тигиилээх паннолар, олбохтор, көбүөрдэр тартылар. Ол курдук, «Өйдүүбүт. Киэн туттабыт. Махтанабыт» диэн дьаралыктаах Улуу Кыайыы 75 сылыгар ананан тигиллибит паннолара Бүтэйдээх устуоруйатын кэрэһитэ быһыытынан аҕыс араас: «Үс сэргэ – сэриигэ барбыттар бэлиэлэрэ», «Ийэ уолун сэриигэ атаарар түгэнэ», «Уоттаах сэрии», «Албан аат. Умуллубат уот», «Кыайыы уордьана», «Салаа бурдук – оонньоммотох оҕо саас», «Үлэ Дьоруойун «Уһун сиэлэ» уонна «Эргиллии» диэн дириҥ ис хоһоонноох лоскуйдартан турар. Маны сэргэ, 15 араас өрөспүүбүлүкэ кыттыспыт Сойууһун бэлиэтин, омуктарын сэбэрэлэрин таҥаска тиһэн оҥорбуттара оннооҕор иннэни сүүрдэр идэлээх иистэнньэҥнэри сөхтөрдө. Дьон сатабыла чахчы хааччаҕа суох эбит. Муодаҕа Алтаммыт мааны Далбардара өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыгар-хоннохторугар ыытыллыбыт Олоҥхо ыһыахтарын киэргэппит сахалыы төрүт таҥастарын, оноолоох, бууктаах соннорун кэтэннэр, саарбаҕа сууланан, киискэ кистэнэн, тимир киэргэллэрин лыҥкынатан, халадаайдарын ханыылатан бытаан муусукаҕа доҕуһуоллатан сыана устун долгулдьуһа хаамалларын ама хайа инчэҕэй эттээх, нохтолоох сүрэхтээх манньыйа көрүө суоҕай?!
Хоннохтоһо сытар нэһилиэкпититтэн кэлбит ыалдьыттарбыт «Сиэдэрэй» түмсүүлэрэ тэриллибитэ эһиил оруобуна уон сылын туоларынан төрүт таҥастарын сөргүтэргэ, «киһи киһиттэн үөрэнэр» диэн өбүгэлэрбит этиилэрин тумус туттаннар уопут атастаһа кэлбиттэрэ бары өттүнэн туһалаахтык ааспытыттан дьиэлээхтэрдиин-ыалдьыттардыын бука бары астыннылар. Түмүккэ итии чэйдээх остуол тула олороннор ирэ-хоро кэпсэттилэр, былааннарын торумнастылар. «Киһи кэпсэтэн, сылгы кистэһэн, ынах маҥыраһан билсэр» диэн маны этэн эрдэхтэрэ.
Татьяна АТЛАСОВА