Амма улууһун баһылыга Степан Кузьмин сарсыардааҥҥы үлэ планеркатын кэмигэр архыып кэлэктиибин уонна бэтэрээннэрин Арассыыйа Архыыбын күнүнэн эҕэрдэлээтэ. Кини бүгүҥҥү күҥҥэ архыып үлэтэ ураты суолталанан, инники көлүөнэҕэ да, бэйэбит да историябытын дьиҥ чахчыларга олоҕуран билиигэ архыып матырыйааллара тугунан да кэмнэммэт сыаннастаахтар диэн этэр уонна кинилэр күннэтэ ыытар үлэлэрин суолтата соччонон сүҥкэн диэн бэлиэтиир.
“Амма улууһун архыыба өрөспүүбүлүкэҕэ биир үчүгэй үлэлээх архыыбынан биллэр. Манна салайааччы Катерина Сольскиевна Окорокова уонна сүрүн исписэлиис Анна Павловна Соловьева айымньылаахтык үлэлииллэр. Ол курдук архыып докумуоннара кичэллээхтик хараллалларыгар, эбии матырыйаалларынан байытылалларыгар элбэх үлэни ыыталлар. Бу үлэҕэ салайааччы Катерина Сольскиевна уопуттаах үлэтин бэлиэтиибин. Холобура соторутааҕыта Алтантан кыраайы үөрэтээччилэр Октябрина Семеновна уонна Афанасий Егорович Уваровтар баай архыыптарын кыыстара Сардана Афанасьевна Уварова аҕалан туттарбыта. Ол иннинэ эмиэ Катерина Сольскиевна улахан үлэ ыыппытын түмүгэр өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр документалист-суруйааччы Дмитрий Николаевич Гаврильев Амма улууһугар сыһыаннаах тус архыыбын дьиэ кэргэнэ улуус архыыбыгар эмиэ үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттарбыта. Ааспыт нэдиэлэҕэ Катерина Сольскиевна Красногорск куоракка тиийэн эмиэ сэдэх матырыйаалы булууга үлэлээтэ. Былырыын билэргит курдук архыып Иван Жараев аатынан аудиовизуальнай Киин үлэһиттэрин кытта ыкса сибээстээхтик үлэлээн “1944 сыллаахха Аммаҕа Ыһыах” диэн саҥата суох документальнай киинэ көстөн, ол киинэҕэ көстүбүт үгүс дьон кимнээх буолалларын чуолкайдааһыҥҥа, аймахтарын булааһыҥҥа улахан үлэни ыыппыта. Быйыл култуура эйгэтигэр История өйдөбүнньүгүн сылыгар уонна Улуу Кыайыы 80 сылын көрсө Красногорскайга өссө биир сэдэх документальнай «Амга встречает однополчан» диэн киинэдокумуон баара биллибитэ.
Бу киинэ Кыайыы 25 сылыгар анаан 1970 сыллаахха уһуллубут. Онуоха бу чахчы Аммаҕа уһуллубут дуо диэн чуолкайдаары Катерина Сольскиевна Москваҕа Красногорскай архыыбыгар үлэлээтэ. Ол түмүгэр киинэҕэ чахчы аммалар буолаллара бигэргэнэн, ол киинэни улуус атыылаһан илдьэ кэлэн иһэр. Бу көстүбүт киинэ биһиэхэ, Амма дьонугар-сэргэтигэр өссө биир улахан бэлэх буолара саарбаҕа суох. Быйыл Амма улууһун архыыба тэриллибитэ 95 сыла. Онон эмиэ үбүлүөйдээх сылга маннык сэдэх матырыйаал көстүбүтэ олус үчүгэй.
Билигин биллэн туран үгүс дьон, кыраайы үөрэтээччилэр архыып саҥа киэҥ-куоҥ дьиэлэниэн баҕараллар, туруорсаллар. Бу кыһалҕаны биһиги өйдүүбүт уонна быһаарарга үлэлэһэбит. Өссө төгүл архыыппыт үлэһиттэрин, үлэлээн ааспыт бэтэрээннэрин истиҥник эҕэрдэлиибин уонна улуус баай историятын харайыыга айымньылаах үлэҕит иһин махталбын тириэрдэбин”, — диэн баһылык Степан Кузьмин баҕа санаатын тириэртэ.
“Амма олоҕо” хаһыат